ابزارهای صوتی در موسیقی – سازهای کوبی – ابزارهای سازهای صوتی سازهای کوبی چیست ؟
ابزارهای صوتی در موسیقی – ساز های کوبی
سازهای کوبی:
(ضربی) – سازهای کوبی ، مانند سازهای بادی مسی ، طی زمانهائی دراز ، در خدمت مراسم تشریفاتی و سیاسی جوامع بوده است . در واقع ، در چنین تشریفاتی ،
سازهای کوبی تقریبا همیشه به موازات سازهای بادی – مسی به کار گرفته می شدند و این همکاری تا آنگاه که سازهای ضربی به ارکستر راه یافتند ادامه یافت . این سازها به اغلب احتمال ،
در اصل به خاطر نیاز بدیهی انسان به «نگهداری ریتم» همراه با فعالیتهائی مانند قدم رفتن یا رقص پیدا شد . میل مفرط به گرفتن یک چوب و کوفتن آن برطبلی که در دسترس قرار دارد ، در نزد خردسالان و بزرگسالان تقرییاً غیر قابل مقاومت است .
به همین شکل ، آهنگساز به یاری استفاده از سازهای کوبشی ، «ریتم» قطعه خود را «نگهمیدارد» .
تماشای قسمت سازهای کوبی در ارکسترهمیشه جالب است . نوازنده سنج غالباً حرکات نمایشی را همزمان با اجرای سنج ، در یک پاساژ هیجان انگیز ارکستر توام می کنند ،
سازهای کوبی
با آب و تاب سر و صدائی از سازخود بیرون می کشد ؛ نوازنده تیمپانی نمایشگری حقیقی است ، وقتی با ضربه های سریع و جهشدار بر ساز خود می کوبد ، و به نظر می رسد که در ادای نقش خود اهمال کار است ،
در طول قسمت عقب ارکستر راه می رود و اینجا و آنجا ضربه بر سازی می زند ، مانند آنکه اینکار آنقدر آسان است که هر یک از ما با مختصری کوشش ، قادر به اجرا ی آن هستیم .
قسمت سازهای کوبی شامل تعداد زیادی از سازهای گوناگون است ،
که معمولا ً از هر یک نمونه ای در ارکستر وجود دارد ، اگر چه همگی به وسیله ضربه زدن ، مالیدن ، یا تکان دادن به صدا در می آیند (ن.ک. به جدول ۱/۵) برخی از سازهای کوبی قادر به حصول صدا در ارتفاعی معین هستند ،
اما بیشترین اعضاء این خانواده ، صوتی درارتفاع نامعین دارند ، آهنگساز فقط ارزش زمانی (امتداد) اصوات را ثبت می کند ، بدون آنکه ارتفاعی (زیرو بمی ای) در پارتیتور برایشان تعیین کند .
آهنگساز بیشتر درصدد تاثیر گرفتن از ضربه آن سازهاست . وظیفه عمده سازهای خانواده کوبی در ارکستر به همین دلیل ، تامین «تاکیدهای ضرب در موسیقی» است .
ابزارهای سازهای صوتی سازهای کوبی چیست ؟
مهترین سازهای کوبی در ارکستر ، به اغلب احتمال ، تیمپانی است ، که می تواند صوتی با ارتفاع معین داشته باشند . وسعت صدای این ساز ، شامل حدود پنج صوت است . تیمپانی به اندازه های مختلف ساخته می شود ،
به طوریکه وسعت صدای مجموع آنها ، از راه کاربرد چند ساز گسترش می یابد . مکانسیم تغییر ارتفاع (تغییر کوک) در تیمپانی طوری است که این ساز نمی تواند ملودیهای مشکل را بنوازد ،
اما درعوض تیمپانی ها قادرند اصوات مهم ملودی را ، که توسط سازهای دیگر اجرا می شود ، موکد کنند . تیمپانیها ، اجرای سازهای تمام ارکستر را «استاندارد» می کنند .
غالب قطعه های موسیقی ارکستر ، حداقل به دو تیمپانی نیاز دارند و گاه تعداد تیمپانی در قطعه از این بسیار بیشتر است .
سازهای دیگر که قادر به حصول اصواتی با ارتفاع معین هستند عبارتند از «اگسیلوفون» ، «چلستا» ، «ناقوس (عمودی)» ، و «گلوکن شیپل» . سازهای اخیر نه تنها برای تاکید های ریتم به کار برده می شوند ،
بلکه در جهت افزودن رنگی به مجموع رنگ آمیزی ملودی مورد استفاده قرار می گیرند .
سازهای کوبی ، و فردی دیگر ، دارای طنین محدود و منحصر به فرد هستند ، که با گوش به آسانی قابل تشخیصند . معمولیترین آنها طبل بزرگ (باس) ، طبل کوچک ، سنجها (ی دوتائی) ،
مثلث ، تمبورین ، نقاره چوبی و تام- تام (گنگ بزرگ) است . آهنگسازان ، این گروه از سازهای کوبی را به قصد حصول تاثیرهای ویژه به کار می گیرند ؛
چنانچه صدای رعد و برق تیمپانی ، «وزوز کردن» طبل کوچک ، صدای مبهم و خفه طبل بزرگ – خمخ در ارکستر بزرگ به صورت اصوات کلیشه ای در آمده اند .
جدول ۱/۵ سازهای کوبه ای
سازها | میدان صوتی | طنین و امکانات اجرائی | نقشهای ویژه در هم نوازی | نمونه ها ی تکنوازی |
تیمپانیوسیله حصول صوت در آن : کوبش | ۱- حدود پنج صوت درهر طبل ۲- تداخل وسعت صوت ، تیمپانی هر چه کوچکتر میدان صوتی بالاتر | ۱- زنگدار ، برجسته ، شدید .۲- طیف گسترده در دینامیسم ، کمابیش به خاطر کاربرد انواع گوناگون چوب طبل ، نمد نرم یا سخت ؛ نرم ، تولید صدای شیرن تا رعد آسا و نفوذ کننده۳- صوتی کشیده با ضربه های سریع و متناوب چوبها | ۱- اصوات پایین ارکستر را تقویت می کند .۲- تاکیدهای وزن ، هارمونی و دینامیک را حاصل می کند .۳- یکی از زوجهای دوگانه تیمپانی ، باید حتماً در ارکستر باشد . | نمونه ۱/۳۰بارتوک : موسیقی |
چلستا ، ناقوس (لوله ای) ، گلوکنشپیل (زنگ ، اکسیلوفون)وسیله حصول صوت در آن : کوبش | چلستا : میدان صوتی بالا ، وسعت صوتی بزرگناقوس و کلو کنشپیل : میدان صوتی میانی ، میدان صوتی کوچکتر از چلستااکسیلوفون: وسعت صوتی کوچکتر از چلستا ، اما میدان پایین تر | این سازها همه رنگی دراماتیک حاصل می کنندچلستا: زنگوار (مانند گلوکنشپیل) ، نرم و شیرین ، سازی شستی دارناقوس : تقلیدی از ناقوس کلیسا ، غنی، زنگدار ، عمیق ،گلوکنشپیل : صدای شبیه صدای زنگ ، بشاش ، زنگوار
اکسیلوفون : خشک ، شکننده ، روشن ، فلزی ، ناقوس ، گلوکنشپیل ، واگسیلوفون همگی با چوب یا چکش نواخته می شوند .
ابزارهای صوتی در موسیقی – سازهای کوبی – ابزارهای سازهای صوتی سازهای کوبی چیست ؟
|
۱- پاساژهای ملودیک را تقویت کرده آنها را نافذتر می سازد۲- رنگ آمیزی ویژه را گاه دراماتیک و خارج از تجسم موسیقی ، تقویت می کند . | نمونه ۱/۳۱گروفه : «روی جاده» از سوئیت دره بزرگنمونه ۱/۳۲اکسیلوفون :
سن سان : رقص مردگان ک.۴۵ نمونه ۱/۳۳ واگنر: «رقص جادوگران» از اپرای خوانندگان استاد
|
طبل یزرگ ، طبل کوچک ، سنج ، تام تام (گونگ بزرگ) ، دایره زنگی ، مثلث ، چغانهوسیله حصول صوت در آن : کوبش ، تکان | نامحدود (نا معین) | طبل یزرگ : زنگدار ، قوی ، نافذ طبل کوچک : خشک ، شکننده ، غلطانسنج : بشاش ، فلزی ، تیز دارنده زنگتام تام : بسیار زنگدار ، فلزی اما ملایم
مثلث : روشن ، بشاش ، نافذ دایره زنگی : غلطان ، جلنگ جلنگی ، فلزی چغانه : زنگدار خالی ، ادامه صدا با غلطاندن |
۱- افزاینده الگوهای ریتمیک و ضربه های موکد ۲- فراهم کننده تاثیرهای دینامیک و رنگ آمیزی | نمونه ۱/۳۴برتین : راهنمای جوانان برای ارکستر ، واریاسیون M |
سازهای منطقه ای : کلاوز ، مارکاس ، گوئیرو ، قاشقک ، طبل یکسویه (مانند طبل بونگو و توم – توم)وسیله حصول صوت در آن : کوبش ، مالش ،(گوئیرو) تکان (ماراکاس) | نامحدود (نا معین) | کلاوز : تیک تیک ، زنگدار، خالی مارکاس : غلطان و خشک گوئیرو : صدای جزیی و خالی قاشقک : تیز ، تیک تیک خالی طبل یکسویه : صدای خفه و تو سری خورده خالی | ۱- حاصل کننده تاثیرهای محلی یا خارجی به ویژه متعلق به آمریکای لاتین۲- افزاینده الگوهای ریتمیک۳- فراهم کننده تاثیرهای دینامیک و رنگ آمیزی |
اقباس از کتاب دعوت به شنیدن ، نوشته ریچارد- ل .وینک – لوئز- ج . ویلیامز . برگردان به فارسی : پرویز منصوری
منبع:سایت موسیقی بیان – نگاره
0